Pratik Edebiyat Bilgileri |KPSS Güncel|

KPSS Güncel Bilgiler

Pratik Edebiyat Bilgileri – 1

İslamiyet’ten Önceki Türk Edebiyatı

Sagu-ağıt-mersiye konu yönüyle ortaktır ancak mersiye ölçü yönünden aruz veznini kullanırken sagu ve ağıt hece ölçüsünü kullanır.

Koşuk, sagu ve destan İslamiyet öncesi Türk edebiyatı döneminde, dörtlükler şeklinde, hece ölçüsüyle ve genellikle yarım kafiye kullanılarak oluşturulmuştur.

Yapay destanlar, doğal destanın doğuş, yayılma ve büyüme gibi süreçlerinden geçmeyen yazarı bilinen destanlardır.

Orhun (Göktürk) Yazıtları 8. yüzyılda da Orhun Irmağı kıyısında dikilen, Türk yazılı edebiyatının ilk ürünleridir.

İslamiyet Etkisindeki Türk Edebiyatı

Kutadgu Bilig, siyasetname tarzında olup, Yusuf Has Hacib tarafından kaleme alınmış, didaktik özellikler barındıran alegorik bir eserdir.

Atabetü’l-Hakayık Yüknekli Edip Ahmet, Divan-ı Hikmet Ahmet Yesevi tarafından yazılan tasavvufî eserlerdir.

Dede Korkut Hikayeleri, Oğuz boylarının savaş ve kendi aralarındaki mücadeleleri anlatan, döneminden halk hikayeciliğine geçişin ürünüdür. Birbirinden bağımsız on iki hikâyeden oluşan anonim bir eserdir.

Mevlâna, Yunus Emre, Hacı Bektaş-ı Veli ve Hacı Bayram-ı Veli 13. yüzyılda yaşayıp insanlık sevgisini konulu eserler yazan mutasavvıflardır.

Risaletü’n-Nushiye (Yunus Emre), Divan-ı Kebir (Mevlâna), Makalat (Hacı Bektaş-ı Veli) tasavvufu anlatan eserlerdir.

İlahi, nefes-deme, şathiye, nutuk, devriye İslamiyet Etkisindeki Türk edebiyatında tekke şiirinin dörtlüklerle oluşan türleridir.

Koşma, semai, varsağı, destan aşık edebiyatı ürünleridir. Dörtlüklerle ve hece ölçüsüyle yazılırlar. Koşma, işlediği konulara göre koçaklama, güzelleme, taşlama, ağıt dörde ayrılır.

Kaygusuz Abdal ve Pir Sultan Abdal tasavvufu farklı yorumlayan Halk Edebiyatı ozanlarıdır. Karacaoğlan, Erzurumlu Emrah, Aşık Veysel Şatıroğlu güzelleme; Dadaloğlu, Köroğlu koçaklama türünde şiirler yazmıştır.

Seyranî kişisel; Dertli toplumsal taşlama şiirleri yazmıştır.

Mâni, “aaxa” kafiye düzeninde, 7’li hece ölçüsü ile tek dörtlük oluşmaktadır. Mâni anonim edebiyatta kullanılan en yaygın nazım biçimidir. Divan şiirindeki rubai ve tuyuğ maniyle ortak özellikler taşımaktadır.

Destanla masalın ortak özellikleri: Olağanüstülük, kahramanlarının soylu kişilerinden olması, abartılı anlatım Destan milli, masal çoğunlukla evrensel ögeler taşımaktadır. Destan konusunu tarihsel bir gerçeklikten alırken, masal bütünüyle hayal ürünüdür.

Gazel 5-15, beyitten oluşur. Kafiye düzeni aa, ba, ca… şeklindedir. İlk beyitine matla, son beyitine makta adı verilir. En güzel beyitine beytül gazel denilmektedir.

Kaside 33-99 beyit ve “aa xa xa xa…” uyak düzeniyle yazılır. Nesib, girizgâh, medhiyye, fahriye, tegazzül, taç dua bölümlerinden oluşur.

Mesnevinin sayısında sınırlama yoktur. “aa bb cc dd …” kafiye düzeniyle yazılır.

Şarkı ve tuyuğ İran edebiyatından esinlenmekle birlikte Türk edebiyatına özgü nazım şekilleridir.

Rubai ve tuyuğ, tek dörtlükten; murabba birden fazla dörtlükle oluşturulan divan şiiri nazım türleridir.

Terkib-i bend ve terci-i bentte felsefî ve dinî konuların işlenir. “Terkib-i bend” de vasıta beyiti devamlı değişir. “Terci-i bend”de vasıta beyiti aynı kalır.

Gazel ve kasidede ilk beyite matla, son beyite makta, şairin adının geçtiği beyite mahlas beyiti veya taç beyit denir.

Dize sonlarındaki kafiyeden ayrı olarak şiirin dizenin ortasında da uyak bulunursa buna musammat gazel veya musammat kaside adı verilir.

Münacat, naat, hiciv; divan şiirinde kasidenin konularına göre aldığı farklı isimlerdir.

Divan edebiyatında şairler ve sanatçılar hakkında bilgi veren eserlere tezkire, halk edebiyatında aynı konuşu eserlere ise cönk adı verilir.

Mecalisi’n-Nefais adlı tezkire, Ali Şir Nevai’ye ait olup ilk şairler tezkiresidir.

Harname Divan şairi Şeyhi’nin, 15. Yüzyılda yazmış olduğu hiciv türünde bir mesnevidir.

Şikayetname, Fuzuli’nin maaşını alamadığı için yazdığı mektup türündeki eseridir.

Nefi, 17. Yüzyılda hiciv örneği “Siham-ı Kaza” adlı eseri ile tanınmıştır.

Nabi, 17. yüzyılda kaleme aldığı, didaktik eser olan “Hayriyye” ile tanınır.

Nedim ve Şeyh Galib Türki-i basit akımı çerçevesinde hece ölçüsünü de kullanan şairlerdendir.

Kâtip Çelebi coğrafya alanında yazdığı “Cihannüma” ve bilimler alanında yazdığı Keşfü’z-Zünun eserleriyle tanınır. 

Evliya Çelebi, Seyahatname adlı eserinde 3 kıtada gezmiş olduğu yerlerin anlatımıyla dikkat çekmiştir.

Naima, “Naima Tarihi” adlı eserleri yazan Divan edebiyatının en bilinen nesir ustalarındandır.

Pratik Edebiyat Bilgileri-2 (KPSS Güncel)

Tanzimat, Servet-i Fünun, Fecr-i Ati

Dilinin ağır oluşu ve yüksek zümreye hitap etmesi Divan edebiyatı ile Servet- Fünun Edebiyatının ortak özellikleridir.

Ağır ve sanatlı anlatım, sembollerle duyguları anlatma üslubuna Sebk-i Hindi denir. Sebk-i Hindi divan edebiyatında kullanılan ve benimsenen bir anlayıştır.

Bir sözcüğün iki anlama gelecek şekilde kullanılmasına tevriye sanatı denir.

Bir sözcüğün hem gerçek hem mecaz anlamda kullanılmasıyla kinaye sanatı ortaya çıkar.

Hüsn-ü Talil sanatında olayın sebebi daha güzel bir sebebe bağlanarak anlatılır.

Bilinen bir konudan bilinmiyormuş söz edilmesine Tecahül-i arif sanatını denir.

Sesteş sözcüklerin şiirde kullanılmasına cinas sanatı denir.

Teşhis insan dışındaki varlıkların insan gibi düşünülmesidir.

İntak ise insan dışındaki varlıkların konuşturulma sanıtıdır. İntak (konuşturma) sanatının olduğu her dizede teşhis de vardır.

Seci, düzyazı metninin içerisindeki ses benzerliğidir.

Bir şairin bir şiirine aynı ölçü ve aynı uyakla başka bir şair tarafından yazmış olduğu şiire nazire denir.

Takvim-i Vakayi ilk resmî gazete, Ceride-i Havadis ilk yarı resmî gazete ve Tercüman-ı Ahval edebiyatımızdaki ilk özel gazete olarak bilinmektedir.

İbrahim şinasi’ye ait Şair Evlenmesi adlı eser İlk tiyatro eseri olarak bilinir.

Yusuf Kamil Paşa Telemak adlı eseriyle Türk edebiyatında ilk çeviri romanı yazmıştır.

Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat Şemsettin Sami tarafından yazılmış ilk yerli romanözelliğine sahiptir. 

İntibah Namık Kemal’in yazdığı ilk edebi romandır. 

Cezmi Namık Kemal’e ait olan ilk tarihi romandır. 

Araba Sevdası Recaizade Mahmud Ekrem’in kaleme aldığı ilk realist roman özelliği taşımaktadır.

Karabibik Nabizade Nazım ‘ın kağıda döktüğü köy konulu ilk eserdir.

Letaif-i Rivayet Ahmet Mithat Efendi’ye ait ilk öykü olarak bilinmektedir. 

Eylül Mehmet Rauf tarafından yazılan ilk psikolojik roman olma unvanını taşır.

Mai ve Siyah Halit Ziya Uşaklıgil’in Batılı tarzda yazdığı Türk edebiyatının ilk realist romanıdır.

Tanzimat Dönemi romanında yanlış Batılılaşma ve cariyelik en yaygın işlenen konulardır.

Tanzimat Dönemi şiirinde divan şiiri biçimleri kullanılmaya devam etmiş ancak içerik değiştirilmiştir.

Namık Kemal hem tiyatro hem roman alanında kalem oynatmış; ancak en bilinen tarafı vatan temalı şiirleridir.

Tahrib-i Harabat ve Takib, Namık Kemal’in  eski edebiyatı savunan Ziya Paşa için yazdığı eleştirilerdir.

Ahmet Vefik Paşa, Moliere’den Cimri, Hastalık Hastası, Kibarlık Budalası gibi tiyatro eserlerini ilk çeviren sanatçıdır.

Ahmet Mithat Efendi’nin halka okuma zevkini kazandırma düşüncesini Hüseyin Rahmi Gürpınar ve Halide Edip Adıvar da devam ettirmiştir.

Edebiyatımızın ilk sözlük; Divan-ü Lugati’t-Türk, daha sonra Muhakemetü’l-Lugateyn, Osmanlı döneminde Lehçe-i Osman ve Tanzimat Döneminde Kamus-ı Türkî’dir.

Tanzimat Dönemi edebiyatında birinci dönem “sanat toplum içindir” anlayışından ikinci dönemde “sanat sanat için” anlayışına dönülerek, Servet-i Fünun edebiyatına geçiş hazırlığı yapılır.

Recaizade Mahmut Ekrem “Güzel olan her şey şiire girebilir.” ifadesiyle Muallim Naci ile kafiye tartışması içine girmiştir.

Abdülhak Hamit Tarhan, Namık Kemal’in tiyatro anlayışının tam tersini savunur. Tarhan’ın çok fazla tiyatro eseri olmasına rağmen tiyatro tekniği iyi olmadığı için yazdığı tiyatrolar sahnelenemez.

Edebiyatımızda ölüm temasıyla meşhur olmuş şairler; Abdülhak Hamit, Cahit Sıtkı, Yahya Kemal’dir.

Servet-i Fünun sanatçıları beyit anlayışını arka plana iterek nazmı nesre yaklaştırmışlardır.

Servet-i Fünun sanatçıları roman ve hikayede realizm ve natüralizmden; şiirde ise sembolizm ve parnasizmden etkilenmiştir.

Servet-i Fünun sanatçıları romanda çevre olarak İstanbul’u, karakter olarak aydınları seçmiştir.

Tevfik Fikret, sanatının ikinci devresinde sanatı toplumun hizmetine sunan eserler yazmıştır. hece ölçüsüyle yazdığı ilk ve tek şiir kitabının ismi Şermin’dir.

“Sis”, Tevfik Fikret’in İstanbul’a ve II. Abdülhamit yönetimine hakaretlerle dolu şiiridir.

Cenab Şahabettin, parnasizm ve sembolizmin etkisinde eserler vermiştir. Şahabettin bir şiirde birden fazla aruz kalıbı kullanan tek sanatçıdır.

Halit Ziya Uşaklıgil, Balzac, Stendhal, Flaubert gibi realist düşüncedeki yazarlardan etkilenmiştir. Batılı anlamdaki ilk realist roman Mai ve Siyah’ Uşaklıgil yazmıştır.

Halit Ziya Uşaklıgil’in hatıra türündeki en bilinen eserleri Kırk Yıl, Saray ve Ötesi’dir.

Hüseyin Cahit Yalçın, “Edebiyat ve Hukuk” isimli makalesiyle Servet-i Fünun dergisinin kapanmasına sebep olmuştur.

Yazılarından dolayı sürgün edilen başlıca sanatçılar; Namık Kemal, H. Cahit Yalçın, Süleyman Nazif, Ziya Gökalp, şair Eşref, Refik Halit Karay’dır.

Şık, Şıpsevdi, Mürebbiye, Metres, Kaynanam Nasıl Kudurdu adlı eserler Hüseyin Rahmi Gürpınar’ın romanlarıdır.

Ahmet Rasim, Servet-i Fünun ve Fecr-i Ati döneminden İstanbul’un günlük yaşantısını sade bir dille anlatan bağımsız yazarlardandır.

Fecr-i Ati akımı, Servet-i Fünun’u eleştirmesine rağmen onların “Sanat kişiseldir.” anlayışını benimsemiştir.

Pratik Edebiyat Bilgileri-3 |KPSS Güncel|

Milli Edebiyat Dönemi

• Milli Edebiyat akımı, “Genç Kalemler” dergisinde yayımlanan “Yeni Lisan” adlı makaleyle 1911 yılında başlar.
  
  
• Milli Edebiyat bir yönüyle halk edebiyatının Cumhuriyet dönemindeki devamı gibidir.
  
  
• Ömer Seyfettin, mili ve tarihî konularda yazdığı öyküleriyle tanınan bir yazardır.
  
  
• Edebiyatımızdaki ünlü öykü yazarları; H. Cahit Yalçın, Ömer Seyfettin, Memduh Şevket Esendal, Sait Faik Abasıyanık, Haldun Taner’dir.
  
  
• Ziya Gökalp, Türkçülük akımının felsefesini yapmış, Milli Edebiyat akımına düşünceleriyle katkıda bulunmuştur.
  
  
• Kızıl Elma, Yeni Hayat, Altın Işık Ziya Gökalp’in Türkçülük çerçevesinde yazdığı şiir kitaplarıdır.
  
  
• Özel unvanlarla anılan şairler; Sultanü’ş-Şuara (Şairler Sultanı)-Baki ve Necip Fazıl Kısakürek, Vatan Şairi-

• Namık Kemal, Şairi-i Azam-Abdülhak Hamit Tarhan, Bayrak Şairi-Arif Nihat Asya, Türk Şairi-Mehmet Emin Yurdakul…
  
  
• Türk edebiyatının tarihini bilimsel açıdan inceleyen ve bukonuda kitaplar yazan ilk bilim adamı ve sanatçı Mehmet Fuat Köprülüdür.
  
  
• Edebiyat tarihi alanında kitap yazan sanatçılar; M. Fuat Köprülü, Ahmet Hamdi Tanpınar, Ali Canip Yöntem’dir.
  
  
• Halide Edip Adıvar, İngiliz edebiyatından etkilenerek eser vermiştir. Ateşten Gömlek, Vurun Kahpeye  (Kuruluş Şavaşı konulu); Sinekli Bakkal, Tatarcık (toplumsal konulu), Mor Salkımlı Ev (hatıra) en bilinen eserleridir.
  
  
• Y. Kadri Karaosmanoğlu, Tanzimat’la Atatürk Türkiye’si arasındaki dönem ve kuşakların geçirdiği toplumsal değişimeleri ve bunalımları işler. Tezli roman türünün usta yazarlarındandır. Kiralık Konak ( kuşak çatısması), Sodom ve Gomore (işgal altındaki İstanbul’un olumsuz

Yanları), Yaban (Kurtuluş Savaşı ve köylü aydın uçurumunu işler), Ankara ( Cumhuriyet’ten sonraki Ankara’nın üç dönemi) Nur Baba ( Bektaşi tekkeleri) en tanınmış eserleridir.

• Reşat Nuri Güntekin’in romanlarında yoğun bir Anadolu atmosferi vardır. Dili sade, karakterleri halktandır.
  
  
• Refik Halit Karay, sürgünde yazdığı Anadolu’yu konu alan eserleriyle bilinir. Sürgün, Yezidin Kızı, Bugünün Saraylısı (roman), Kirpinin Dedikleri, Memleket Hikayeleri, Gurbet Hikayeleri Refik Halit Karay’ın en bilinen eserleridir.
  
  
• Beş Hececiler Milli Edebiyatın devamı niteliğindedir. Faruk Nafiz Çamlıbel, Enis Behiç Koryürek, Halit Fahri Ozansoy, Orhan Seyfi Orhon, Yusuf Ziya Ortaç Milli Edebiyat sanatçılarıdır.
  
  
• Faruk Nafiz Çamlıbel, aruzla da hece ile de yazmıştır. Çoban Çeşmesi, Han Duvarları adlı şiirleri ile bilinir.

• Mehmet Akif Ersoy lirik-didaktik şiirleriyle şiirleriyle bilinir. Manzum hikâye ustasıdır. Safahat (yedi bölüm) Akif’in ünlü eseridir.
  
  
• Ahmet Haşim sembolist bir şairdir. Şiirlerinde anlam kapalı, düzyazılarında ise dil ve üslubu yalındır. Bütün şiirlerini aruzla yazmış,  olan Haşim; Fecr-i Ati döneminden sonra hiçbir akıma bağlı kalmadan sanat anlayışını devam ettirmiştir. Bazı eserleri; Piraye, Göl Saatleri, Gurabhane-i Laklakan…
  
  
• Yahya Kemal Beyatlı divan şiirini yeniden yorumlamış, eski nazım şekillileriyle Batılı şiirler yazmıştır. Şiirlerinde sonsuzluğa erişme düşüncesi yer almaktadır. “Ok” şiirini heceyle diğer bütün şiirlerini aruzla yazmıştır. Eserleri; Kendi Gök Kubbemiz, Eski Şiirin Rüzgarıyla, Aziz İstanbul…

Pratik Edebiyat Bilgileri-4 |KPSS Güncel|

Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatı

• Yedi Meşaleciler, Beş Hececileri duygusal olmakla suçlamışlar; ancak kendileri de sembolizm duygusallığından etkilenmişlerdir. Z. Osman Saba, Yaşar Nabi, Muammer Lütfi Bahşi, Vasfi Mahir Kocatürk, Sabri Esat Siyavuşgil, Cevdet Kudret Solok, Kenan Hulisi Koray Yedi Meşale sanatçılarıdır.
  
  
• Garip Akımı (I. Yeniciler) sanatsal anlatımı, ölçü ve kafiyeyi arka plana itmişler, sıradan insanların hayatlarını ve gündelik olayları işlemişlerdir.

• II. Yeni Akımı, I. Yeni Hareketine tepki olarak grup oluşturmuşlardır. Şiirde anlamın kapalı olmasını savunmuşlar ve sürrealizmden etkilenmişlerdir. İlhan Berk,Cemal Süreyya, Edip Cansever, Ece Ayhan en bilinen temsilcileridir.
  
  
• Ahmet Hamdi Tanpınar, Yahya Kemal Beyatlı2nın liseden öğrencisidir. Tanpınar’ın şiirlerinde bilinçaltı, rüya ve zaman kavramı yoğundur. Geçmişe özlem eserlerinde işlediği başlıca temadır. Huzur, Saatleri Ayarlama Enstitüsü, Beş Şehir bilinen eserleridir.
  
  
• Ahmet Kutsi Tecer, Anadolu motiflerini bütün eserlerinde işler. Dergah ve Milli Mecmua’da eserleri yayınlanmıştır. Koçyiğit Köroğlu, Köşebaşı en tanınmış eserleridir.
  
  
• Ahmet Muhip Dıranas, Fahriye Abla adlı şiiriyle tanınmıştır.
  
  
• Cahit Sıtkı Tarancı, ölüm, yalnızlık konularını sıklıkla işler. Bu konudaki en çok bilinen şiirlerinden biri Otuz Beş Yaş’tır.
  
  
• Fazıl Hüsnü Dağlarca’nın en bilinen eserlerinden biri “Üç Şehitler Destanı” yapay bir destandır.
  
  
• Cahit Külebi birçok şiirinde noktalama işareti kullanmamıştır.  Çocuk şiirleriyle bilinir. “Türk Mavisi” en bilinen eserlerindendir.
  
  
• Nurullah Ataç: Deneme ve eleştirileriyle tanınmıştır. Devrik cümle kullanımını başarıyla uygulamıştır. “Günlerin Getirdiği, Karalama Defteri” en bilinen eserlerindendir.

• Nurullah Ataç, Suut Kemal Yetkin, Sebahattin Eyüboğlu, Bacon, Montaige Cumhuriyet Dönemi Edebiyatının ünlü deneme yazarlarıdır.
  
  
• Gezi Yazısı Yazanlar: Evliya Çelebi (Seyahatname), Ahmet Haşim (Frankfurt Seyahatnamesi), Falih Rıfkı Atay (Yolcu Defteri), Cenap Şahabettin ( Hac Yolunda)…

• Psikolojik roman: Zehra (Nabizade Nazım), Eylül (Mehmet Rauf), Dokuzuncu Hariciye Koğuşu (Peyami Safa)
  
  
• Sait Faik Abasıyanık hikayelerinde Adalar’ı, İstanbul’u ve sıradan insanı anlatır. Başarılı durum hikayecisidir. Semaver, Sarnıç, Son Kuşlar en bilinen eserleridir
  
  
• Necip Fazıl Kısakürek metafizik problemleri hecenin gücüyle güçlü bir üslupla anlatır. Şiir dışında tiyatro, öykü, araştırma gibi alanlarda da eserler vermiştir. Çile, Bir Adam Yaratmak bazı eserleridir.
  
  
• Halikarnas Balıkçısı (Cevat Şakir Kabaağaçlı), Balıkçıları, denizcileri ve denizi anlatır. Bodrum’un antik çağlarındaki ismini kendisine mahlas olarak kullanır.
  
  
• Kemal Tahir, roman ve hikayelerinin konusunu yönetm sisteminin aksayan yönlerinden alır. Bozkırdaki Çiçek,

• Devlet Ana, Karılar Koğuşu, Esir Şehrin İnsanları en bilinen eserleridir.
  Bedri Rahmi Eyüboğlu; şair ve yazarlık dışında ressam olan bir sanatçıdır. Karadut, Canım Anadolu en bilinen eserleridir.
  
  
• Tarık Buğra, İstiklal Savaşı’nın bilinmeyen yönlerine yeni yorumlar katmıştır. Küçük Ağa, Osmancık, Siyah Kehribar, yarın Diye Bir Şey Yok en bilinen eserleridir.
  
  
• Yaşar Kemal, Çukurova ve Toros dağlarındaki efsanelere dayalı, toprak kavgalarını anlatan roman ve hikayeler kaleme almıştır. İnce Memed, Orta Direk, Sarı Sıcak, Teneke en bilinen eserleridir.
  
  
• Orhan Kemal, köyden kente göçün nedenlerini ve bu göçün sonuçlarını işler. 72. Koğuş, Hanımın Çitliği en bilinen eserleridir.
  
  
• Necati Cumalı: Ege Bölgesi’ndeki köylüyü işler. Tütün Zamanı, Boş Beşik, Susuz Yaz bazı eserleridir.
  
  
• Cemil Meriç: Makale, deneme, eleştiri ustasıdır. Bu Ülke,Umrandan Uygarlığa, Kırk Ambar bazı eserleridir.
  
  
• Cengiz Aytmatov: Dünyaca ünlü Kırgız yazardır. Cemile, Gün Olur Asra Bedel, Selvi Boylum Al Yazmalım en bilinen eserleridir.
  
  
• Deneme, bireysel düşüncelerin kanıtlama amacı olmaksızın aktarıldığı; fıkra, günlük olayların sade ve günlük konuşma diliyle yazıldığı; makale, tezlerin kanıtlanmaya ve bir konuyu kabul ettirmeye çalışıldığı; eleştiri; bir eserin bilimsel temellere dayanılarak yorumlandığı, olumlu ve olumsuz yanlarının anlatıldığı yazın türleridir.
  Lirik şiir, coşkuların yoğun işlendiği; epik şiir, kahramanlık konularının anlatıldığı; pastoral şiir, kır ve çoban hayatının işlendiği; dramatik şiir, acıklı durumların ve olayların işlendiği; satirik şiir toplumsal eleştirilerin işlendiği; didaktik şiir; öğreticiliğin ön planda olduğu şiir türleridir.
  
  
• Dize sonlarında aynı görevli ekler ve aynı anlamlı sözcükler kullanılmasına redif denir. Redif kafiyeden sonra kullanılır.

Pratik Edebiyat Bilgileri-5 |KPSS Güncel|

Batı Edebiyatı

• Klasisizm, akıl ve sağduyuya ön planda tutar. Latin ve Yunan kaynaklarından beslenen, kuralcı, yüksek zümre edebiyatıdır. Moliere, Racine, La Fontaine en bilinen klasik yazarlardandır.
  
  
• Romantizm, Klasisizm’e tepki olarak ortaya çıkmıştır. Kuralcılığı reddeden romantizm ulusal konular işler. Zıtlıklar, ak-kara çatışması ve özellikle duygusal yazmak ön plandadır. Victor Hugo, Goethe romantizmin bilinen yazarlarıdır.
  
  
• Realizm, Romantizm’e tepki olarak ortaya çıkmıştır. Realizmde gerçekler ve olaylar gözleme dayalı olarak anlatılır. Balzac, Stendhal, Flaubert, Tolstoy, Dostoyevski en bilinen temsilcileridir.
  
  
• Parnasizm, realizmin şiirdeki yansımasıdır. Sözcüklerle resim çizilir.
  Sembolizm, anlamın kapalı olduğu şiir anlayışını savunan edebi akımdır.
  
  
• Natüralizm: Aşırı gerçekçilik anlamına gelir. Olayların meydana gelişi sebep sonuç ilişkisi deneylenerek anlatılır.
  
  
• Edebi akımların sıralanışı: Klasisizm, Romantizm, Realizm, Natüralizm(roman akımları);

• Parnasizm, Sembolizm, Sürrealizm (şiir akımları)
  
  
• Dünya edebiyatının tanınmış yazar ve eserlerinden bazıları: Shakespeare (Hamlet ve Otello), Cervantes (Don Kişot), Maksim Gorki (Ana), Montaigne (Denemeler), Schiller ( Wiliam Tell), Dostoyevski (Suç ve Ceza),Tolstoy (Savaş ve Barış), Mark Twain ( Tom Sawyer’in Maceraları)
  
  
• Modern Tiyatro klasik trajedide karakterler yüksek tabakaya mensup insanlardır. konular mitolojiden alınır.

• Ölüm ve yaralanmalar sahnede canlandırılmaz. Üç birlik kuralı (zaman, mekan olay birliği) bulunur.
  
  
• Modern tiyatroda klasik komedide kişiler halkın arasından, konular günlük yaşamdan alınır. Ölüm ve yaralanma sahneleri canlandırılır. Üç birlik kuralı vardır; zaman, mekan ve olay
  
  
• İlyada (Yunan), Kalevala(Fin), Nibelungen (Alman), Ramayana (Hint), Şehname (Fars) dünyaca tanınmış doğal destanlardır.
  
  
• Dacemeron hikayeleri (Bocecaio) dünya edebiyatında yazılmış ilk hikayelerdir.
  
  
• Aiskhlos, Sophokles, Euripides, Aristopanes eski Yunan edebiyatının tiyatro eserleriyle bilinen sanatçılarıdır.