Asıl ismi Ahmet Kemaleddin olan Mimar Kemaleddin, 1873
yılında İstanbul’un Acıbadem semtinde, orta halli bir ailenin tek çocuğu olarak
dünyaya gelmiştir.
Annesi Sadberk Hanımefendi babası ise Bahriye
miralaylarından Ali Bey’dir.
İlköğrenimini İbrahim Ağa İptidai Mektebi’nde 1975’te tamamlayan
Mimar Kemaleddin, ortaöğrenimini ise 1881’de babasının işi münasebetiyle
gittiği Girit’te devam ettirmiştir.
Ailesiyle birlikte İstanbul’a dönüş yapan Mimar Kemaleddin
orta öğrenimini burada tamamlamıştır.
Henüz liseye devam ettiği yıllarda mühendisliğe merak ve
ilgi duymaya başlayan Kemaleddin, 1887 yılında Hendese-i Mülkiye Mektebi’ne yeni
adıyla İstanbul Teknik Üniversitesi’ne kayıt olmuştur.
Buradaki mühendislik eğitimini okul birinciliğiyle
tamamlayan Kemaleddin, aynı bölümde 1891 yılında Alman akademisyen Jachmund’a
asistanlık yaparak öğrenimine devam etmiştir. Bu görevinde dört yıl süreyle
bulunan Kemaleddin, açtığı özel bir ofiste kendi eserlerini üzerinde çalışmalar
yapmaya başladı.
Jachmund’un desteği ve teşviki ile mimarlık eğitimini ilerletmek
gayesiyle ve devlet bursuyla Almanya’ya tahsil için gönderilen Kemaleddin;
Berlin’de Berlin Teknik Üniversitesi’nde iki yıl eğitim gördü. Orada bazı mimarlık
bürolarında iki buçuk yıl deneyim sahibi oldu.
1900 yılında İstanbul’a dönünce öğretim üyeliği görevine
başladı.
Jachmund’un Türkiye’de yarım bıraktığı öğretisini ve
derslerini o devam ettirdi.
Mimar Kemaleddin’in Türk
Mimarisine Katkıları Nelerdir?
1908 yılında Osmanlı Mimar ve Mühendis Cemiyeti’ni kurucusu oldu. Bu manada Türkiye’deki ilk meslek odasını kurmuş bulunan Mimar Kemaleddin; İkinci Meşrutiyet’in ilanından sonra Evkaf Nezareti İnşaat ve Tamirat müdürü olarak çalışmaya başladı.
Türk ve Batı mimarisinin sentezi Ankara Evkaf Paşa Apartmanı
Şark Demiryolları Şirketi namına 4 tane tren istasyonu tasarlayarak ilk tasarımlarını gerçekleştirdi.
Şirket adına Filibe Garı mimarisini tasarlayan Kemaleddin, Edirne ve Selanik Garı’nın da tasarımını gerçekleştirmiş, temellerini atmıştır lakin Edirne Gar’ı 1914 yılında ancak tamamlanmıştır.
Edirne’de bulunan Ticaret Lisesi’ni 1908 yılında tasarlayan Kemaleddin, Sofya Garı’nı ise İkinci Meşrutiyet’in ilanından önce tasarlamıştır.
Mimar Kemaleddin bu dönemde tarihi yapıların restorasyon çalışması ve yeni yapıların tasarımlarıyla ilgilendi.
Osmanlı Mimarisini titizlikle inceleyen ve bunun üzerinden kendi üslubunu şekillendiren Kemaleddin, milli ve yerel bir mimari geliştirme konusunda kendisini yetiştirdi.
1910’dan itibaren yoğun bir çalışma neticesinde Türkiye’de İstanbul’da ve yurtdışında çeşitli mimari çalışmalara imza attı.
Kudüs’te bir süre Mescidi Aksa’nın restorasyonu için çalışmalarda bulundu. Türkiye’ye dönüş yaptığında Ankara’da kurulan yeni yapılar üzerinde çalışmalarını yoğunlaştırmaya başladı.
Sirkeci’deki Dördüncü Vakıf Han’ı Mimar Kemaleddin inşa etmiştir.
Birçok mimari yapının restorasyonunda ve yeniden tasarlanmasında benzerlerinden çok farklı çalışmalara imza atan Kemaleddin, 1927 yılında beyin kanaması neticesinde Ankara’da vefat etti.
Beyazıt Camii haziresi içerisinde bulunan mezarı, 2007’de yeniden düzenlenerek anıt mezar haline dönüştürüldü.
Mimar Kemaleddin’in oğlu da Bestekar İlhan Mimaroğlu’dur. Mimar Kemaleddin 16. asırda yaşamış ve Beyazıt Camii’nin mimarlarından birisi olan Kemaleddin ile farklı bir mimardır.
Mimar Kemaleddin 20. asrın en tanınmış Türk mimarı olarak Birinci Ulusal Mimarlık Akımının önde gelen isimlerinden biri olmuştur.
Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşu ile Osmanlı İmparatorluğu’nun yıkılışı arasındaki devrin en önemli ve büyük mimarlarından olan Mimar Kemaleddin’in; 20 Türk lirasının arka yüzünde bir portresi ve en büyük yapıtlarından birisi olan Gazi Üniversitesi Rektörlük binasının resmi yer almaktadır.
Ulus’ta bulunan Ankara Palas Mimar Kemaleddin’in eserlerindendir.
Ünlü
Osmanlı Mimarı Mimar Kemaleddin’in Eserleri Nelerdir?
Eyüp Anadolu Lisesi
Çapa Fen Lisesi
Mimar Kemaleddin’in modern tarzıyla Çapa Fen Lisesi
Şemsipaşa İlköğretim Okulu
Ankara Evkaf Apartmanı
Çamlıca Kız Lisesi
Meşhur Çamlıca Kız Lisesi Mimar Kemaleddin’in eseridir.
Bostancı Camii
Bebek Camii
Yeşilköy Camii
Kamer Hatun Camii
Beyoğlu Kamer Hatun Camii
Reşadiye Mektebi
Sultan Reşat Türbesi
Sultan Reşat Türbesi Mimar Kemaleddin’in Osmanlı tarzı eserlerindendir.
Gazi Osman Paşa Türbesi
Mahmut Şevket Paşa Türbesi
Ahmet Cevat Paşa Türbesi
Ali Rıza Paşa Türbesi
Hüsnü Paşa Türbesi
Fethiye Camii
Koca Sinan Paşa Medresesi
Laleli Tayyare Apartmanları
İstanbul Birinci, İkinci, Üçüncü ve Dördüncü Vakıf Hanları
Gazi Üniversitesi Rektörlük Binası
İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Kütüphanesi
Filibe Gar binası
Edirne Gar binası
Bandırma Haydar Çavuş Camii
Gazi Eğitim Enstitüsü binası
Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları Müdürlüğü binası
